Wśród owoców roślin jarzębina jest prawdopodobnie jednym z najstarszych i czczonych drzew w Rosji. A w jagodach jest uzdrawiająca moc, a pszczoły ją kochają i karmią ptaki zimą, a jej drewno jest piękne i samo w sobie jest niewypowiedzianie dobre. Rowan posadzony pod oknem domu służy jako talizman szczęścia i dobrego samopoczucia w rodzinie. I do tej pory wielu uważa, że uszkodzone lub zrujnowane drzewo to zły omen, a jarzębinę w ogrodzie traktują jako „powitane dziecko”.
Nie ma chyba osoby, która nigdy nie podziwiała jarzębiny - śnieżnobiałej korony podczas kwitnienia lub jaskrawoczerwonych pęczków przysypanych śniegiem. Jedną z oznak jesieni jest dużo ptaków dziobających jagody z gałęzi, które już zrzuciły liście. A latem jest taki czas, kiedy w lekkie, zroszone wieczory unosi się w powietrzu migdałowy zapach gasnącej jarzębiny, a horyzont malują błyskawice - to jarzębinowe noce.
Z reguły jarzębina nazywamy jej owoce jagodami, ale to nieprawda. Mówiąc ściśle naukowo, rodzaj owocu to „jabłko”. Rzeczywiście, przyglądając się uważnie gronu jarzębiny, można zobaczyć wiele malutkich jabłek, podobnych do pigwy, jabłka czy gruszki.
Drzewiasta roślina z rodzaju Rowan należy do rodziny jabłoni z plemienia Pink i ma międzynarodowe oznaczenie w języku łacińskim Sorbus. W zależności od obszaru, w którym rośnie to niskie drzewo, nazywam je na swój sposób - yarabin, yarembin, leszczyna, gorobin, offin, oskorush.
Występuje około 100 odmian jarzębiny, której powierzchnia uprawy jest bardzo rozległa – od Islandii po Afrykę Północną, od Indonezji po Kuryle. Biorąc pod uwagę fakt, że hodowcy tworzą nowe mieszańce roślin, w Liście Roślin można znaleźć informacje o 200 odmianach jarzębiny.
Wiele współczesnych odmian jarzębiny zawdzięcza swój wygląd jarzębinie czerwonej lub zwyczajnej. To wszechobecne drzewo, którego dzikim jest jarzębina. Spośród setek znanych odmian jarzębiny ponad jedna trzecia jest domowa.
Hodowla wielu odmian uprawnych jarzębiny należy do słynnego rosyjskiego genetyka-ogrodnika, doktora biologii IV Michurina.
Jedna z prac Michurina, będąca formą jarzębiny zwyczajnej, nazywana jest ruską lub likierem. Lekko cierpki słodkawy smak i ciemnofioletowy kolor jagód przypomina czarną aronię, gdyż aronia jest protoplastą likieru jarzębina. Roślina wysoko wydajna. Nazwa mówi sama za siebie – używa się jej głównie do przyrządzania win likierowych, nalewek i przetworów.
Hybrydowa forma jarzębiny likierowej i nieszpułki niemieckiej - deser Michurinskaya. Małe ciemnoczerwone owoce przypominają jednocześnie nieszpułkę i dziką różę.
Na średniej wielkości drzewie (nie więcej niż 4 metry wysokości), o bardzo cienkiej koronie, dojrzewają owoce burgundowe wielkości wiśni. To jest Popiół Granatowy. Pojawiła się w 1925 roku w wyniku skrzyżowania z głogiem wielkoowocowym.
Wysoka mrozoodporna jarzębina odmiany Titan została uzyskana przez zapylenie jabłoni czerwonolistnej w 1916 roku. Fasetowane czerwone owoce są niezwykle soczyste i słodko-kwaśne w smaku, jak większość wczesnych odmian Michurin. Potężne drzewo o gęstej piramidalnej koronie może osiągnąć 12 metrów.
Odmiana Ruby powstała w wyniku zapylenia siewki jarzębiny i kilku odmian gruszek. Owoce fasetowane, ciemnoczerwone, w smaku lekko cierpkie. Po wysuszeniu mogą być używane zamiast rodzynek.
Duża odmiana Alai, wyhodowana w Centralnym Laboratorium Genetyki Roślin, ma głównie przeznaczenie stołowe i techniczne. W oryginalnym smaku owoców nie ma goryczy, ale są one nieco kwaśne niż inne odmiany.
Gatunek odmiany rośliny Burka został tak nazwany ze względu na podłużne owoce, które mają charakterystyczny czerwono-brązowy kolor. Drzewo pozostaje piękne przez cały sezon. Burka jest wynikiem skrzyżowania dwóch rodzajów jarzębiny - czerwonej i alpejskiej.
Odmiana Sorbinka ma czerwone i duże owoce, dobrze jest jeść świeże. Ta jarzębina jest mrozoodporna i ma dobre plony.
Większość współczesnych odmian jarzębiny jest hodowanych na podstawie dwóch jej naturalnych odmian - Morawskiego i Nevezhin. Te odmiany jarzębiny zwyczajnej mają drugie imię „słodkie” i ze względu na swoją słodycz cieszą się zainteresowaniem hodowców. Zostały znalezione w różnych częściach Europy i nazwane od obszaru, na którym rosły w warunkach naturalnych.
Morawską formę jarzębiny odkryto pod koniec XIX wieku w Republice Czeskiej. W Sudetach wyrosło piękne drzewo o niewiarygodnie soczystych owocach i rzadkiej czerwono-szkarłatnej barwie.
Jarzębina leśna, która rosła w regionie Włodzimierza w pobliżu wsi Nevezhino, zakochała się w okolicznych mieszkańcach. Nawet niedojrzałe owoce były całkowicie pozbawione goryczy i cierpkości. Słodycz Nevezhinskaya wynosi 9%. Ta odmiana zasłynęła z tego, że znani rosyjscy winiarze Szustow i Smirnow robili napoje na jej owocach. Albo w imię eufonii, albo chcąc ukryć tajemnicę przepisu, jeden z nich porzucił sylabę z nazwy. A po nalewce jarzębina była również nazywana Nezhinskaya.
Jedną z pierwszych odmian niecierpliwej jarzębiny pochodzącej z Nevezhinskaya jest Businka. Owoc ma posmak żurawinowy, ale brakuje mu charakterystycznej dla żurawiny kwasowości. Pojawienie się tej odmiany sięga lat 70-tych XX wieku.
Jarzębina bez czarny rośnie naturalnie na Dalekim Wschodzie. Ten prosty, ale efektowny krzew absolutnie nie jest wybredny dla gleby, jest również odporny na trudne warunki klimatyczne. Oprócz tego, że owoce nie mają goryczy, mają bardzo przyjemny zapach.
Najstarszą odmianą jarzębiny jest aria okrągłolistna. Urodziła się w 1880 roku. Słodko-kwaśny mączny miąższ nie jest tak smaczny jak w przypadku odmian słodko-owocowych, ale to nie czyni go mniej użytecznym. Formy ogrodowe jarzębiny okrągłolistnej: Manifik, Dekaisne, Chrysophylla jadalna. A potem jest wyjątkowe drzewo, które w ogóle nie tworzy jagód. Gatunek nazywa się Majestic.
Spośród 34 gatunków jarzębiny domowej 7 należy do południowych regionów kraju. Na Kaukazie i Krymie najczęstsze są jarzębina: grecka, domowa, wielkoowocowa (krymska), glovina, pseudolistna.
Inna nazwa gloviny to bereka lecznicza. Przetłumaczone z łaciny - „leczenie bólu brzucha”. W dawnych czasach nazywano je „satynowym drzewem”. Bereka ma błyszczące drewno z lekko czerwonawym rdzeniem i biel z jasnozielonym odcieniem pod korą. Pod względem wytrzymałości drzewo to dorównuje dębowi i jest cenione na równi z bukszpanem. Drewno dobrze przyjmuje polerowanie i intarsję. Doceniane są meble i instrumenty dęte drewniane (flety, klarnety itp.) wykonane z drewna brzozowego.
Rowan domowy lub wielkoowocowy (krymski) wyróżnia się dużymi zielonymi owocami w kształcie gruszki lub jabłka. Waga jednej jagody to około 20 cm, średnica ponad 3 mm - są wielkości śliwki. Zawartość cukru w mącznym, pachnącym, lekko cierpkim miąższu wynosi 14%. Drzewo jest wysokie, prawie 15 m wysokości, choć rośnie bardzo wolno. Taka roślina jest odporna na szkodniki, suszę i mróz.
Bardziej powszechne i znajome są drzewa czerwone i aroniowe. Ale dzięki staraniom hodowców wyhodowano ciekawe odmiany z owocami o innym kolorze.
Odmiana jarzębiny żółtej daje tak obfite plony, że pod ciężarem owoców jej gałęzie uginają się do ziemi. Z jej owoców robi się oryginalne nadzienia do domowych ciast, dżemu, kwasu chlebowego
Jarzębina jarzębina o słodkich owocach Vefed to klasyczna odmiana stołowa i deserowa. Jabłka mają specyficzny żółto-różowy kolor.
Wyraźny pomarańczowy kolor z lekkim czerwonym rumieńcem w owocach jarzębiny Solnechnaya. Są pyszne. Szczególnie przydatne świeże i zmielone z cukrem granulowanym. Solnechnaya należy do odmian stabilnie owocujących.
Córka Kubowej jest stosunkowo nowym gatunkiem odmianowym, wyhodowanym przez spontaniczną hybrydyzację homonimicznej odmiany jarzębiny odmiany Nevezhinskaya. Dojrzałe owoce mają bogaty pomarańczowy kolor. Udało się osiągnąć udane połączenie proporcji smakowych: przyjemny, kwaskowato-słodki bez cienia goryczki czy cierpkości. Odmiana daje rekordowe zbiory - zbiory z jednego drzewa sięgają 90 kg.
Jesienią Rowan Ogonyok obsypany jest owocami, które wraz z osiągnięciem dojrzałości zmieniają kolor z żółtego na ognisty pomarańczowy. To jedna z najbardziej efektownych odmian dekoracyjnych. Drzewo mocno toleruje ciepło i brak wilgoci.
Jarzębina białoowocowa odmiany Köhne i White Swan są niezwykle dekoracyjne. Ze względu na goryczkę ich owoce nie nadają się do jedzenia. Ale mimo to miniaturowe, zwarte drzewa są nie mniej interesujące niż tradycyjne odmiany jarzębiny.
W jarzębinie przydatne są nie tylko owoce, ale także inne części rośliny - kwiaty, liście i kora. Podczas zbioru należy pamiętać, że przestrzeganie czasu zbioru i technologii przygotowania surowców jest gwarancją zachowania wszystkich korzyści i właściwości leczniczych jarzębiny. Kwiaty i korę należy zbierać w maju, liście późnym latem, w sierpniu. Zbiór owoców zależy od odmiany, jarzębina o słodkich owocach jest usuwana natychmiast po dojrzeniu (wrzesień-październik) - w przeciwnym razie ptaki otrzymają jagodę. Rowan należy uwolnić od liści, oczyścić z gałęzi i łodyg oraz posortować. Można przechowywać w stanie świeżym, mrożonym, suszonym na powietrzu, suszonym. Odmiany gorzkie pozostawia się na gałęziach do pierwszych przymrozków. Gdy mróz odbierze owocom gorycz, jarzębina zostaje usunięta wraz z szypułkami i pozostawiona w szczoteczkach.
Podstawowe zasady przechowywania są lekkie i proste:
- Jeśli włożysz świeże jagody do tacy i umieścisz je w chłodnym pomieszczeniu o temperaturze około 2 - 3 stopni, można je przechowywać nawet do sześciu miesięcy, tylko lekko uschnie i ciemnieje.
- Jarzębinę suszy się w piecu lub suszarce w temperaturze od 60 do 80 stopni. Możesz określić, jak dobrze suszone są owoce, ściskając ręką kilka jagód - nie powinny dawać soku i sklejać się.
- Zebraną w szczotki jarzębinę można przechowywać zimą, podwieszając ją pod dachem. Lub zamrozić bez usuwania łodyg.
Wartość odżywczą jarzębiny charakteryzują następujące wskaźniki:
- Zawartość podstawowych substancji (w % normy) w 100 gramowej porcji jagód: błonnik - 27%, węglowodany - 6,95%, białka - 1,71%, tłuszcze - 0,31%, woda - 3, 17%, kalorie - 3, 51%.
- Stosunek białek, tłuszczów i węglowodanów w jagodach wynosi 1, 0: 0, 1: 6, 4.
- Wartość energetyczna produktu wynosi 50 kcal.
Jarzębina jest magazynem witaminy C, w zależności od odmiany jej zawartość waha się od 90 do 200 mg, co jest porównywalne z cytryną. Oprócz witamin A, B2, PP, K, E i pierwiastków śladowych Ca, Mg, Fe, Zn występują kwasy organiczne, pektyny, goryczka, garbniki, glikozydy, flawonoidy, fitoncydy.
