Wyrażenie „nawinąć się na wąsy” oznacza pamiętać, zwracać uwagę, brać pod uwagę, wskazuje na wagę i przydatność informacji. Istnieje kilka wersji pochodzenia tej jednostki frazeologicznej.
Guzki i leki
W starożytnej Rosji istniał szczególny rodzaj przechowywania informacji - zapisy dokonywano w postaci węzłów wiązanych na nitce. Z tego systemu zapamiętywania korzystali w większym stopniu lekarze - za pomocą węzłów zawiązanych na nitce w określonej kolejności wypisywali recepty. Guzki oznaczały kod, który zawierał informacje, kiedy konieczne było zażycie określonego leku. W większości przypadków do wypisywania takich recept używano czerwonej nici.
Ten sposób przechowywania informacji był również stosowany w innych krajach, choć z niewielką różnicą - lekarze specjalnie używali wielobarwnych nici do odróżnienia jednego leku od drugiego, na każdym z nich wiązano węzły i nosili w wiązkę. Próbowali też używać nici wełnianych, ponieważ Wierzono, że wełna poprawia krążenie krwi, a tym samym sprzyja szybszej regeneracji.
W starożytnej Rosji takie nici z węzłami były popularnie nazywane „nauz” i wiązane na kostce lub nadgarstku, czynność tę nazywano „nawijaniem nauz”. Następnie zwykli ludzie zaczęli używać tej starożytnej metody zapamiętywania w życiu codziennym i handlu. Według tej wersji wyrażenie „wiatr na wąsach” powstało ze współbrzmienia nazwy amuletu z węzłami „nauza” ze słowem „wąsy”, ponieważ im dłuższe wąsy, tym więcej można na nich zrobić węzłów na pamięć i więcej do zapamiętania, że tak powiem, do wiatru mądrości dla siebie.
A jednak wąsy
Według drugiej wersji wyrażenie powstało bezpośrednio ze słowa „wąsy”. Założenie to zawiera kilka wariantów pochodzenia frazy „wiatr na wąsach”. Z jednej strony ta jednostka frazeologiczna powstała w wyniku przyjęcia wąsów jako symbolu doświadczenia, mądrości i dojrzałości człowieka, ponieważ pojawiają się one z wiekiem, a im starszy i bardziej doświadczony człowiek, tym grubszy i już jego wąsy. Z drugiej strony, w czasach przed Piotrem wszyscy mężczyźni nosili brody i wielu z nich miało zwyczaj trzepotania nimi lub nerwowego wykręcania wąsów, gdy o czymś myśleli.
Ich zrzędliwe żony powiedziały do nich: „Otul się!” czyli „pamiętaj”, „zanotuj”, „nie zapomnij” i następnym razem, gdy mężczyzna sięgnął po wąsy w zamyśleniu, od razu przypomniał sobie, o czym powiedziała mu żona i poszedł to zrobić. W dzisiejszych czasach niewielu mężczyzn nosi brody, a tym bardziej wąsy, więc korzenie wyrażenia „nakręć wąsy” odeszły w niepamięć. Teraz ludzie są bardziej przyzwyczajeni do „postawiania sobie krzyża” i po obejrzeniu go natychmiast przywołują ważne informacje.
