Starożytny i szlachetny trunek o całej palecie różnorodnych smaków obecny jest na naszych stołach od ponad stu lat. Ojczyzną herbaty są Chiny, ale dziś krzew herbaciany różnych odmian uprawiany jest w innych krajach.
Słynne plantacje herbaty w Chinach
Niektórzy badacze określają Północną Birmę i Annam, położone w Wietnamie, jako miejsce narodzin herbaty, ale większość jest przekonana, że napój ten pochodzi z Chin.
Prowincja Zhejiang jest jednym z najważniejszych i najstarszych obszarów uprawy chińskiej herbaty: obecnie zbiera się tu jedną czwartą całkowitych zbiorów. Prawie całe terytorium Zhejiang, z wyjątkiem wysp przybrzeżnych i kilku hrabstw, to nieprzerwana plantacja herbaty. Gleba i klimat sprzyjają uprawie krzewu herbacianego, sadzi się głównie zieloną herbatę różnych gatunków, ale rosną również odmiany herbaty czerwonej i czarnej.
Na południe od prowincji Zhejiang, u wybrzeży Morza Wschodniochińskiego, znajduje się prowincja Fujian, której mieszkańcy za czasów dynastii Song uprawiali herbatę. Produkuje się tu szeroką gamę herbat, m.in. oolong, baichu, herbatę zieloną, herbatę czarną long.
Inną historyczną ojczyzną chińskiej herbaty jest prowincja Hunan, położona w centralnym regionie Chin. Produkcja lokalnej herbaty w XIX i pierwszej połowie XX wieku przekroczyła połowę produkcji krajowej. Odpowiedni klimat i dobra ziemia umożliwiły zakładanie na terenach górzystych plantacji herbaty, głównie czarnej herbaty długiej, a także zielonej i czerwonej.
Światowi producenci herbaty
Drugim co do wielkości krajem pod względem produkcji herbaty są Indie. Eksport przeważa tu nad konsumpcją krajową, przy czym główną odmianą uprawną jest czarna herbata. Herbata indyjska charakteryzuje się bogatym smakiem i kolorem, ale gorszym aromatem od chińskiej.
Herbaty cejlońskie rosnące na Sri Lance są znane na całym świecie. Za najlepszy plon uważa się plantacje górskie, reszta jest określana jako średniej jakości. Uprawiane są herbaty czarne i zielone.
W Japonii uprawia się tylko zieloną herbatę do konsumpcji krajowej, niewielkie ilości są eksportowane do Stanów Zjednoczonych i Europy.
Herbaty średniej i niskiej jakości produkowane są również w Afryce, Turcji, Iranie, Indochinach. W rzeczywistości nie ma ich na rynku rosyjskim.
Uprawa herbaty w Rosji
Jedynym rodzajem herbaty uprawianym w Rosji jest herbata Krasnodar, która obecnie nazywana jest herbatą Matsesta. Rosyjskie plantacje herbaty uważane są za najbardziej wysunięte na północ na świecie, znajdują się w pobliżu miasta Soczi.
Próby uprawy herbaty w Rosji były podejmowane od końca XIX wieku, ale dopiero w 1925 roku na Terytorium Krasnodarskim założono plantacje na dużą skalę, które do 1940 roku osiągnęły powierzchnię 700 hektarów.
Następnie na terenie Stawropola, Zakarpacia i Kazachstanu powstały plantacje herbaty, ale wyniki wydawały się nieopłacalne dla kierownictwa, w przeciwieństwie do produkcji w Soczi.
Po rozpadzie ZSRR plantacje popadły w ruinę. Dopiero w 2006 roku wznowiono produkcję rosyjskiej herbaty: obecnie powierzchnia plantacji wynosi 180 hektarów, a dawna „herbata krasnodarska” została nazwana „herbatą Matsesta” lub „herbatą Matsesta”.
