Bez czarny to drzewo o niewielkiej wysokości - do siedmiu metrów. Jest często używany jako roślina ozdobna. Natomiast jagody czarnego i czerwonego bzu są jadalne.
Bez czarny był wcześniej uważany za roślinę chroniącą przed złymi duchami, więc uprawiano go na każdym podwórku. Również jego zapach odstraszył gryzonie. Kwiaty czarnego bzu zawierają cukier, olejki eteryczne. Owoc zawiera kwas karboksylowy i substancję barwiącą.
Bez czarny stosowany jest w leczeniu ludowym. Na przeziębienia, astmę zaleca się stosowanie czarnego bzu. Galaretka z czarnego bzu jest stosowana w leczeniu biegunki u dzieci. Ponieważ czarny bez ma działanie żółciopędne, jest stosowany w leczeniu nerek i pęcherza moczowego. Jagody czarnego bzu stosowane są w leczeniu reumatyzmu i cukrzycy. Napar z czarnego bzu płukać gardło z chorobą wirusową.
Instrumenty muzyczne wykonane są z gałęzi czarnego bzu. Od czasów starożytnych wierzono, że drzewa czarnego bzu nie należy palić. Jeśli czarny bez rośnie w pobliżu domu, chroni go przed piorunami. Nasi przodkowie uważali czarny bez za święte drzewo i wierzyli, że daje długowieczność.
Kwiaty i jagody zachowują swoje właściwości lecznicze nawet po wysuszeniu. Z kwiatów przygotowywany jest napar, który doskonale uśmierza ból. W kosmetyce z kwiatów czarnego bzu przygotowuje się balsam do twarzy, który doskonale tonizuje i daje efekt odmłodzenia skóry.
Z jagód przygotowywany jest dżem, który zaleca się stosować jako adiuwant w leczeniu raka żołądka. W przypadku malarii stosuje się suszone owoce czarnego bzu. Świeże owoce czarnego bzu posypuje się cukrem i pozostawia na noc, po czym są filtrowane, a uzyskany sok stosuje się w leczeniu chorób nerwowych, zapalenia wątroby, cukrzycy. Również sok z jagód usuwa sole ze stawów i nerek. Bez czarny to także doskonała roślina miodowa.
